4 x waarom je kind belonen niet altijd even goed is

Je kind belonen of prijzen gebeurt vaak met de beste intenties, maar hoe goed is het belonen van je kind eigenlijk? Er is veel onderzoek naar gedaan en de meningen verschillen. Als je beloont, doe je dat met de bedoeling correct en gewenst gedrag te prijzen. Als je kindje goed luistert, mag hij of zij bijvoorbeeld een toetje, of iets leuks doen. Dit doe je om te laten zien dat je blij bent dat jouw kind het gedrag vertoont dat jij wenst. Helemaal niet verkeerd, of wel?

Alfie Kohn: Grondlegger van het Onvoorwaardelijk opvoeden

Amerikaans denker Alfie Kohn maakte het onvoorwaardelijk opvoeden bekend, en biedt met deze stroming nieuwe inzichten. Want hoewel we onvoorwaardelijk van onze kinderen houden, is onvoorwaardelijk – zonder voorwaarden – opvoeden iets anders. 

Zijn boek Onvoorwaardelijk Opvoeden is verschenen in het Nederland.

Belonen van je kind geen oplossing voor goed gedrag

Belonen is een vorm van conditioneren en werd in eerste instantie vooral toegepast op dieren. Maar snel kwam men erachter dat het ook bij mensen werkte. Maar de laatste jaren laat verder onderzoek zien dat het belonen eigenlijk geen langetermijnoplossing biedt voor gewenst gedrag. 

Kohn stelt dat we onze kinderen op deze manier leren dat onze liefde niet vanzelfsprekend is, maar iets is wat ze kunnen winnen wanneer ze goed gedrag vertonen. Onderzoek laat zien dat veel belonen zelfs leidt tot het tegenovergestelde gedrag! En dat in combinatie met een mogelijke negatieve emotionele ontwikkeling, laat zien dat belonen en prijzen geen goede oplossing is om gewenst gedrag te verkrijgen. 

Ook interessant: 4x waarom je met straffen niets bereikt

1: Je beïnvloed het gedrag van je kind

De reden waarom je kind belonen niet altijd het gewenste resultaat geeft, is omdat je op deze manier het gedrag van je kind probeert te beïnvloeden. Jij probeert je kind te motiveren om iets te doen, maar de motivatie komt niet bij het kind vandaan. 

Als de motivatie van je kind van binnenuit komt, noem je dit intrinsieke motivatie. Kinderen leren en begrijpen het beste als ze intrinsiek zijn gemotiveerd. Je wilt dat je kind goed doet omdat hij of zij het zo voelt, niet omdat er een beloning tegenover staat.                               

2. Je creëert afhankelijkheid

Je kind voelt zich afhankelijk van jouw beloning. Het ziet immers aan jou of het getoonde gedrag goed of niet goed is. Deze afhankelijkheid veroorzaakt onzekerheid. Ze leren namelijk niet op zichzelf te vertrouwen of ze iets goed doen of niet. 

3. Ze verliezen motivatie

Op den duur kan een kind de motivatie helemaal verliezen. Opvallend genoeg laten verschillende onderzoeken namelijk zien dat kinderen die vaker geprezen worden, het gedrag steeds minder vaak gaan vertonen. Belonen heeft dus een averechts effect.

Ook interessant: Dit is aware parenting

4. Je creëert een prestatiedruk

Als een tekening wordt geprezen, kan het kind de volgende keer een druk voelen om weer zo’n mooie tekening te maken. Dat kan een kind onzeker maken en angst geven. 

Mag je je kind dan helemaal niet belonen?

Zeker wel. Maar geef complimenten over het proces, niet op het eindresultaat: “Ik zie dat je hebt genoten van het tekenen.” En laat zien hoe jij je voelt als je ziet dat een kind een mooie tekening heeft gemaakt: “Ik word helemaal vrolijk van jouw tekening.” 

Deze manieren van complimenteren stimuleert je kind op een positieve manier, zonder druk te leggen op het eindresultaat, en zonder dat je laat zien dat je een bepaalde gedraging verwacht.

Ook leuk: Waarom barefootschoenen het beste zijn voor je kind